Je kind gaat studeren! Een spannende tijd breekt aan. Ook als ouder, want: hoe ben je tot steun? Iedere ouder wil het beste, maar je wil je kind ook niet pushen iets te studeren wat het helemaal niet wil. Zeker als je zelf niet gestudeerd hebt of een andere opleiding gevolgd hebt, verlies je je weg makkelijk in het doolhof van de studentenwereld. In dit artikel leggen we je uit hoe je het best je aspirant-student kunt begeleiden in het studiekeuzeproces, en wijzen we je op de plekken waar waardevolle informatie te vinden is.
Voordat we dieper op het studiekeuzeproces in gaan, is het belangrijk om te weten wat een student en studeren precies is. De meeste kinderen en jongvolwassenen die van de middelbare school komen, doen daarna een vervolgopleiding. Ze leren dus door. Welk type opleiding je doet, doet niet ter zake; sinds het schooljaar 2020-2021 is iedereen officieel student. Studeren is dus simpelweg het volgen van een vervolgopleiding. Hoe de opleiding er vervolgens uitziet, hangt af van de richting van de studie. Afhankelijk van het type onderwijs dat iemand op de middelbare school heeft gevolgd, kun je daarna doorstromen naar het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), hoger beroepsonderwijs (hbo) of wetenschappelijk onderwijs (wo). Elke richting heeft binnen de eigen stroming ook weer vele mogelijkheden. Lees meer over deze mogelijkheden in onze Keuzegidsen mbo, hbo of universiteiten.
Als er zo veel mogelijkheden zijn, waar doe je dan goed aan als aankomend student? En voor een ouder: hoe begeleid je iemand daarin? Over beide kun je boeken volschrijven. De meeste algemene tips spreken voor zich. Het is de keuze van je kind, en niet jouw keuze; jouw studiekeuze ligt waarschijnlijk achter je. Zorg er daarom voor, dat je hen ondersteunt, en de keuze niet voor je kind maakt. Als ouder heb je veel invloed op de studiekeuze van je kind. Zelfs als je het de ruimte laat om zelf de knoop door te hakken. Onderzoek toont aan dat kinderen uiteindelijk vaak hun ouders achternagaan. Dat is goed te verklaren. Wie enthousiast is over zijn/haar/diens werk, praat daar graag over, ook thuis. En door die onbewuste blootstelling aan een vakgebied, krijgt je kind al veel mee van de sector waarin jij als ouder werkzaam bent. Wees je bewust van die invloed, maar weet ook: uiteindelijk maakt je kind de keuze.
Als ouder kun je in gesprek met je kind over de studiekeuze. Neem in dat gesprek een open, ontvankelijke houding aan. Wees geduldig en onthoud: de keuzes van je kind hoeven niet per se jouw keuzes te zijn. Bovendien: vaak valt het studiekeuzemoment samen met de puberteit. Heb daar begrip voor. Kinderen zitten in deze fase vaak niet te wachten op ouderlijk gezag. Sterker nog, ze zetten zich daar juist tegen af. Een lang en goed gesprek behoort dan ook vaak niet tot de mogelijkheden. Veel smaken zijn er niet, maar probeer af en toe een momentje met ze te pakken. Gesprekjes van 10-15 minuten doen vaak al wonderen. Pak in zo’n gesprek geen té dominante rol. Wees vooral een luisterend oor en stel open, concrete vragen. Als je een gesloten vraag stelt, vraag dan ook door. ‘Waarom vind je dat?’ is bijvoorbeeld een goede vraag om te stellen. Een vraag als ‘Hoe ver ben je in je studiekeuzeproces?’ is te vaag. Wees nieuwsgierig. Vraag gerust door als je kind iets vertelt. Een veel gestelde vraag in deze context is bijvoorbeeld: ‘Hoe zit dat?’ Zo kun je doorvragen op iets wat je kind zegt, behoud je je open houding, en toon je je nieuwsgierig. Kinderen moeten ontdekken wie ze zijn. Geef ze daar de ruimte voor. Laat ze voor zichzelf bepalen wie ze zijn, wat ze kunnen en wat ze willen. Vraag ze bijvoorbeeld waar ze goed in zijn, of wat bij ze hoort. En: wie kan hen daarbij helpen? Door dat soort vragen aan je kind te stellen, gaat het zelf misschien ook wat meer ‘aan’ op het eigen studiekeuzeproces. Vanuit je eigen ervaring praten mag, maar wees je er dan van bewust dat de tijd waarin jij studeerde wezenlijk verschilt van het huidige tijdsgewricht. Studeren is niet meer hetzelfde als vroeger. Check daarom altijd even hoe een anekdote valt, bijvoorbeeld door te vragen hoe en of je kind eenzelfde soort situatie ervaart of heeft ervaren.
Toon daarnaast initiatief. Zo laat je zien dat je betrokken bent bij hun studiekeuzeproces, en dat je je interesseert voor de keuzes die ze maken. Initiatief tonen kan op veel manieren. Je kunt met ze mee naar een open dag, of je kunt in je eigen netwerk op zoek of er mensen zijn met wie je kind wellicht eens kan kletsen over een beroep. Hoewel veel kinderen het waarschijnlijk niet toegeven: ze vinden het wel degelijk belangrijk wat jij als ouder vindt van wat zij doen. Immers, de meeste kinderen willen hun ouders uiteindelijk toch trots maken. Wees hen daarom zoveel mogelijk tot steun.
Ieder studiekeuzeproces is anders. Ook je rol als ouder verandert naargelang het proces vordert. Vooral in het begin geldt: laat je goed informeren. Vergelijk zelf studies, bijvoorbeeld met de Keuzegidsen. Zo kun je makkelijker tot een inhoudelijk gesprek komen met je kind. Je kunt in latere stadia met ze mee naar open dagen, en op het moment van de definitieve studiekeuze kun je nog dienstdoen als klankbord. Al deze tips zijn leuk en aardig, maar uiteindelijk komt het állerbelangrijkste van het hele proces helemaal aan het eind. Je kind heeft een studiekeuze gemaakt. Ook als het jouw keuze niet was, of als je je kind iets anders had geadviseerd: ga achter de studiekeuze van je kind staan. Verdiep je in de studie, en kijk ook naar de mogelijkheden die de studie je kind biedt. Zo blijf je in gesprek en toon je jezelf een ware keuzegids.
Deze blog is tot stand gekomen in samenwerking met Keuzegids, dé onafhankelijke studievergelijker. Meer informatie? Kijk op https://keuzegids.nl/.
Neem contact op via het contactformulier of bel ons op 088 – 3926353.
